1. Een tolk is gewoon iemand die twee talen spreekt

En dat doet je buurman of je nichtje misschien ook. Toch is talenkennis niet voldoende om vlot en betrouwbaar een gesprek te tolken. Zoals je de taal niet machtig bent als je een woordenboek uit het hoofd leert, zo kun je nog niet per se goed tolken als twee talen hebt leren spreken. Tolken is een vak.

2. Een tolk hoeft niet te begrijpen wat hij tolkt

Elke tolk heeft van een cliënt wel eens gehoord: ‘U hoeft het niet te begrijpen, u moet alleen maar tolken wat ik zeg’. Tolken gaat niet alleen over de woorden. Cruciaal is de context. Elk woord kan in een andere taal in verschillende situaties totaal iets anders betekenen. Wie niet begrijpt, wat hij hoort, kan het ook niet relevant tolken.

3. Ik heb al zoveel kosten, ik kan niet ook nog een tolk betalen, die toch niets nieuws aan mijn zaak toevoegt.

Dat de tolk niets toevoegt aan je eigen woorden, maar ook niets ervan achterlaat, dat is precies de bedoeling. En alleen als je er blindelings op kunt vertrouwen dat hij dat doet, mag je verwachten dat je zaak gaat lopen zoals jij het voor ogen hebt. Want wat zijn je ideeën nog waard, als ze bij de andere partij verdraaid of onvolledig aankomen? Als je maatpak onder de oksels knelt, dan merk je het meteen, maar hoe beoordeel je of de vertolking in de taal die je niet kent inderdaad klopt met wat jij zegt?

4. Een tolk hoeft niet beëdigd te zijn, ik hoef toch geen stempel

Tolk is geen beschermd beroep, iedereen mag zich dus een tolk noemen. Maar van een beëdigd tolk, die opgenomen is in het landelijke kwaliteitsregister weet je, dat hij niet alleen twee talen spreekt, maar ook brede kennis bezit van verschillende tolkgebieden (bv. medische en juridische terminologie) en in zijn werk de gedragscode hanteert die onder andere kwaliteit, onpartijdigheid, onafhankelijkheid en vertrouwelijkheid garandeert.

5. Alle beëdigd tolken werken op hetzelfde niveau

Dit is niet het geval. In 2021 werd het Register opengesteld aan tolken met taalbeheersing op B2 niveau van Het Europees Referentiekader voor de Talen (ERK). Dat betekent dat je tolk de talen waarin hij tolk beheerst op het niveau van een ‘Onafhankelijke gebruiker’, maar geen ‘Vaardige gebruiker’ (C1).

6. Een tolk kun je alleen via een bemiddelaar inschakelen

In sommige gevallen is het inderdaad verplicht om de tolk bij een aangewezen intermediair te boeken. Dit geldt voor (semi) overheidsorganen, die via een aanbesteding een contract hebben gekregen om tolken te leveren voor bijvoorbeeld CBR, de Raad voor Rechtsbijstand of IND. Maar bij de notaris, de mediator, de arts en in veel andere gevallen mag je je tolk gewoon zelf uitzoeken en inhuren.

7. Tolken zijn schandalig duur

Als je voor de tolk een torenhoge prijs moet betalen, dan is de kans groot dat je hem via een bemiddelaar hebt gevonden. Dit is namelijk een commerciële tussenpartij die een marge berekent, die vaak (heel) ver boven de verwachte ‘paar procent’ gaat. Geloof het of niet, maar niet zelden betaal je uiteindelijk meer aan de bemiddelaar dan aan de tolk.

8. Het is onbegonnen werk om een betrouwbare tolk zelf te gaan zoeken.

Een koud kunstje. Alle gekwalificeerde tolken staan ingeschreven in het openbare  kwaliteitsregister dat gratis online beschikbaar is. Ga naar www.bureawbtv.nl  In het menu kies het kopje ‘Tolk of vertaler zoeken’. Onder ‘Zoeken in het openbaar register’ kun je vervolgens aangeven of je een tolk of een vertaler zoekt en in welke talencombinatie je geïnteresseerd bent. Je kunt zelfs de postcode invullen om iemand in je eigen regio te vinden. En nog de laatste stap: onthoud dat ‘C1‘ bij de gegevens van de gevonden tolk betekent dat je integriteit, kennis en ervaring van de hoogste plank kunt verwachten. Geen gecertificeerde bemiddelaar die je een betere professional voor een betere prijs kan aanbieden.

9. Als je het tolktarief keer veertig doet, dan zie je dat een tolk per week goud geld kan verdienen.

Nee, dat kan hij niet. Een tolk kan onmogelijk veertig declarabele uren in een week halen. Ten eerste omdat hij meestal op locatie werkt. Dat betekent dat hij vaak meer tijd aan het reizen kwijt is dan aan het tolken zelf. Daarnaast heeft een tolk als zelfstandig ondernemer veel verschillende opdrachtgevers, wat het onmogelijk maakt om de dag volledig in te vullen. Doorgaans zijn drie tolkuren per dag een mooie score.

10. Als zelfstandig ondernemer kan een tolk slim gebruik maken van de marktwerking: als hij echt goed is, dan krijgt hij opdrachten

Het tegenovergestelde is het geval. De zogenaamde marktwerking wordt in de praktijk door de overheid zodanig gestuurd en beperkt, dat het overgrote deel van de opdrachten (denk aan de officiële instanties, de rechtspraak, de overheidsorganen) door een handvol commerciële intermediairs uitgedeeld wordt aan de …. Ja, je raad het al: de goedkoopste en niet de meest bekwame tolken. Ervaring, kwalificaties en bedrevenheid spelen helaas geen rol.